Jak truskawki budują potencjał plonotwórczy na kolejny sezon, od jakich warunków zależy budowa potencjału plonotwórczego truskawek – część 1

Odmiany truskawek dzielimy na dwie grupy: truskawki powtarzające owocowanie oraz odmiany tradycyjne, nazywane też czerwcowymi. Proces zawiązywania owoców tej pierwszej grupy znacznie różni się od procesu zachodzącego u roślin odmian powtarzających, w tym artykule skupimy się na grupie drugiej, czyli odmianach tradycyjnych głównie owocujących w czerwcu. Charakterystyczne dla tych odmian jest to, że wiosną odbywa się kwitnienie, w czerwcu zbiory owoców, latem produkcja rozłogów, a na przełomie lata i jesieni następuje okres wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon.

Już od wczesnej wiosny na plantacjach rozpoczynają się intensywne prace nawożenia, ochrony roślin, biostymulacji – wszystko po to, aby uzyskać obfity plon wysokiej jakości. Ale do kwitnienia i obfitego plonowania należy się odpowiednio przygotować, rośliny muszą w poprzednim sezonie zainicjować pąki kwiatowe, które mają zamiar wydać w kolejnym roku. Jeśli tego nie uczynią, proces przebiegnie nieprawidłowo, to plon będziemy zbierać mniejszy. Trzeba jednak pamiętać, że już w chwili, gdy zbiory na plantacji się kończą i podjęta zostaje decyzja o pozostawieniu roślin na kolejny sezon, należy podjąć decyzję o czy skosić liście. To moment, gdy zaczyna się już myślenie o kolejnym sezonie, o tworzeniu potencjału plonotwórczego na kolejny rok. Wszystkie zabiegi, które zostaną wykonane późnym latem i jesienią – poziom nawożenia azotowego, uzupełnienie składników pokarmowych, wykonanie biostymulacji, nawadnianie itp. – będą miały realny wpływ na przebieg budowy potencjału plonotwórczego na przyszły rok.

Stres biotyczny i abiotyczny na truskawce uszkadzający pąki kwiatowe

Nie uprawiamy roślin w warunkach idealnych. Mierzymy się z różnymi przeciwnościami, w wyniku których rośliny narażone są na uszkodzenia i stres, a to obniża ich potencjał plonotwórczy. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje stresu:

• Stres abiotyczny – uszkodzenia roślin powodują warunki atmosferyczne, takie jak susza, nadmierne opady, czy wysoka lub niska temperatura,
• Stres biotyczny – zaliczamy do niego ataki patogenów, szkodników, czy obecność chwastów.

W tym sezonie po okresie badań i testów zaistniały dwa preparaty, które wspaniale sprawdziły się w „wypychaniu” pąków kwiatowych z koron, gdy doszło do uszkodzenia istniejących pąków kwiatowych. Pąki mogły być uszkodzone przez przymrozek lub żerowanie kwieciaka malinowca i wiele innych czynników. W takiej sytuacji plantatorzy dzwonili i pytali co jeszcze można zrobić, aby plony nie były stracone. Rekomendowaliśmy sprawdzone w badaniach i testach preparaty Bio Basstyl Grand i BioSmart, które mogą „zmusić” roślinę do ich wypchnięcia (jeśli w koronach zostały jeszcze pąki zapasowe), a tym samym do zakwitania i wydania plonu. Dzięki preparatom można przedłużyć okres kwitnienia, by straty wywołane przymrozkami, czy żerowaniem szkodników zminimalizować. BioBasstyl Grand stosujemy dolistnie w dawce 0,2 l/ha, lub poprzez fertygację w dawce 0,3-0,4 l/ha. Preparat ten  zawiera mikroelementy oraz – co najważniejsze – związki organiczne, fitohormony nowej generacji, pochodzące z naturalnego pozyskania – brasinosteroidy, które w roślinie odpowiadają za różne procesy fizjologiczne, w tym procesy zachodzące w okresie kwitnienia.
BioSMART to drugi z wymienionych preparatów, zawiera azot, potas i węgiel organiczny. Lecz to, co wyróżnia ten produkt, to obecność w jego składzie metabolitów drożdży, wpływających na fizjologię roślin i poprawiających metabolizm.
Te dwa sprawdzone i ulubione szczególnie przez plantatorów truskawek uprawianych w tunelach preparaty, sprawdziły się w trudnym sezonie wegetacyjnym 2023. Wspomagały kwitnienie i zawiązywanie owoców, ale również indukcję kwitnienia, pod warunkiem, że truskawki w poprzednim sezonie zawiązały pąki kwiatowe i teraz, przed kwitnieniem, mają możliwość „wypchnąć” je z korony, aby zakwitły. Dlatego okres wiązania pąków kwiatowych jest kluczowym momentem w budowie wysokiego plonowania truskawek.

Co wypływa na proces wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon?

W przypadku odmian tradycyjnych najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na „wypchnięcie” pąków jest długość dnia (w przypadku odmian powtarzających kwitnienie jest temperatura). Proces wiązania pąków kwiatowych przebiega następująco:

Gdy dzień się skraca >12 godzin na dobę,

Syntezują w roślinie gibereliny GA 19 i GA 20. Od 15 sierpnia do 15 września przemieszczają się do miejsca inicjacji pąków kwiatowych, aktywując gen odpowiadający za różnicowanie. Proces różnicowania trwa od 15 września do spoczynku, niska temperatura rozkłada GA 19 i GA 20.

Długość dnia, mówiąc inaczej — liczba godzin ze światłem słonecznym i godzin nocnych, odgrywa w tym procesie kluczową rolę. Truskawki tzw. dnia krótkiego, czyli owocujące tradycyjnie, wiążą pąki kwiatowe, gdy dzień się skraca. Gdy zaś dzień się wydłuża, następuje indukcja pąków kwiatowych i kwitnienie. Długość dnia ma wpływa na to, w jaki sposób roślina ma rosnąć i się rozwijać. Badania niemieckie (wykonane blisko 40 lat temu, lecz wciąż aktualne), pokazują, że liczba kwiatostanów podczas dnia krótkiego jest znacznie większa (7,5), niż podczas dnia długiego (0,8), co potwierdziło różnorodność we wzroście różnych części rośliny. Przy skracającym się dniu następuje proces wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon. Umownie rozpoczyna się około połowy sierpnia.

Drugim ważnym czynnikiem jest temperatura. Wskaźnik ten dotyczy zarówno upraw na otwartym polu, jak i tych prowadzonych w tunelach. Wzrost generatywny następuje, gdy temperatura otoczenia wynosi około 7^o (nazywana temperaturą zera fizjologicznego). Optymalna temperatura do wzrostu generatywnego to 15-18^o C, zaś maksymalna temperatura to 25^o C dla wzrostu generatywnego. Gdy temperatura rośnie, następuje wzrost wegetatywny, wegetatywne części najlepiej rośliny rozwijają przy temperaturze 25^o C, zaś ten rozwój jest zahamowany, gdy temperatura jest bliskiej 30^o C.

Po raz kolejny powołajmy się na badania prowadzone przez Durner w 1984 roku. Wykazał on, że gdy temperatura w dzień wynosiła 18^o C, zaś w nocy 14^o C, liczba zawiązanych kwiatostanów na roślinę wyniosła 2,1 szt, rozłogów było 0. Gdy natomiast temperatura wynosiła w dzień 30^o C, zaś w nocy 26^o C, zawiązanych kwiatostanów było 0, a rozłogów 2,4 sztuki na roślinę.

Te doświadczenia pokazują jak duży wpływ ma temperatura zarówno na wiązanie pąków kwiatowych, jak i ich liczbę, ponieważ im temperatura bardziej optymalna, tym wiązanie pąków kwiatowych intensywniejsze. Plantatorzy uprawiający truskawki w otwartym polu, nie za wiele mogą zrobić w kwestii jej regulowania, lecz plantatorzy uprawiający w tunelach foliowych, gdzie folia jest opuszczona, mogą już znacznie regulować temperaturę wewnątrz obiektu i wpływać na kierunek wzrostu generatywnego czy wegetatywnego. O tym należy pamiętać w okresie sierpnia i września, podejmując decyzję o wietrzeniu lub dogrzaniu obiektów tunelowych.

 Jak rośliny odbierają sygnały płynące do nich ze środowiska?

Robią to za pomocą związków organicznych, które są wrażliwe na czynniki środowiskowe. Przykładem takich związków są fotoreceptory, które pomagają identyfikować roślinie natężenie światła, które przekłada się na zachowanie roślin i ich odpowiedni wzrost.

Oto kilka wybranych roślinnych fotoreceptorów.

• Fitochrom – reguluje wzrost masy liściowej,
• Kryptochrom – reguluje wzrost łodygi,
• Zeitlupe – zegar biologiczny, indukcja kwitnienia,

Podsumowując – plony, jakie będziemy zbierać w kolejnym sezonie, zależą od tego, ile i jakich pąków kwiatowych rośliny truskawki zawiążą późnym latem i jesienią w poprzednim roku. Jeśli pozostawimy rośliny bez opieki, wsparcia, nawożenia, nawadniania, czy ochrony, to proces ten przebiegnie słabo i spodziewać się możemy słabego plonowania w kolejnym roku. Opisaliśmy, że najważniejszym czynnikiem dla wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon dla odmian tradycyjnych jest długość dnia. Sygnałem jaki roślina odbiera jest to, że dzień się skraca i to uruchamia proces inicjacji pąków kwiatowych. Ważna jest temperatura, dzięki której roślina kierunkuje wzrost generatywny (w dzień 18^o, zaś w nocy 14^o C), lub wegetatywny wzrost, czyli rozwój rozłogów (w dzień 30^o, w nocy 26^o C).

W drugiej części materiału, który opublikujemy 15 sierpnia 2023, omówimy, jakie fitohormony są istotne, gdy rośliny zawiązują pąki kwiatowe. Wyjaśnimy jak odpowiednio i racjonalnie stymulować rośliny w okresie wiązania pąków kwiatowych, napiszemy jakie preparaty i biostymulatory mogą być w tym celu pomocne, wspomnimy o praktycznych obserwacjach regulacji folii, gdy truskawki są sadzone w tunelu foliowym oraz o jakości doniczkowanego materiału szkółkarskiego. Jak pokazuje praktyka, te czynniki również mają wpływ na ilość i jakość wiązania pąków kwiatowych.

Materiał powstał na podstawie wykładu Alberta Zwierzyńskiego, który był przygotowany i wygłoszony w formie prezentacji w dniu 30 lipca 2023 r. w czasie Warsztatów Techniki Jagodowej Berry Tech 2023.

Chcesz wiedzieć jak prawidłowo nawozić i fertygować truskawki, aby obficie zawiązywały pąki kwiatowe? Kliknij w link i sprawdź program nawożenia truskawek po zbiorach oraz posłuchaj rekomendacji Jarosława Barszczewskiego i Alberta Zwierzyńskiego.

Jak budować plon truskawek na przyszły rok poprzez odpowiednie nawożenie za pomocą fertygacji?