Krzem dla roślin: 5 korzyści ze stosowania nawozów krzemowych

Choć krzem nie jest uznawany za podstawowy składnik odżywczy, jego rola w nawożeniu roślin zyskuje na znaczeniu. Tak jak 10-15 lat temu do powszechnej praktyki wchodziło stosowanie wapnia, tak dziś dzieje się właśnie z krzemem. Sprawdźmy zatem, co daje krzem dla roślin, jak działa i jakie przynosi korzyści oraz jak efektywnie go stosować w formie nawozów krzemowych.

Krzem dla roślin – właściwości i dostępne formy

Krzem (Si) to pierwiastek, który powszechnie występuje w glebie, i to w dużych ilościach. W przyrodzie występuje on w następujących postaciach:

• tlenek krzemu (widziany przez nas w postaci piasku),
• kwas krzemowy (ortokrzemowy),
• krzemiany, czyli sole kwasu krzemowego, spośród których najczęściej mamy do czynienia z krzemianami wapnia lub krzemianami potasu.

Niestety, formy, które występują w glebie, mają zbyt duże cząsteczki, aby mogły być pobrane przez rośliny. Jeśli więc zależy nam na dostarczeniu naszym uprawom tego pierwiastka, musimy sięgnąć po nawozy krzemowe. Albowiem zawarty w nich kwas ortokrzemowy to najlepiej przyswajalna forma krzemu.

Co daje krzem dla roślin? Najważniejsze korzyści stosowania krzemu dla roślin

Ale dlaczego właściwie potrzebne jest nawożenie krzemem? Okazuje się, że dolistne lub dokorzeniowe dokarmianie roślin krzemem wzmacnia ogólną zdrowotność roślin.

Ale korzyści ze stosowania krzemu jest znacznie więcej:

1. Poprawa pobierania składników odżywczych i synergizm działania

Jedną z nieoczywistych korzyści ze stosowania krzemu jest to, że poprawia on zdolność roślin do pobierania innych składników odżywczych, jak chociażby wapnia, fosforu i potasu. Co więcej, krzem wykazuje swego rodzaju synergizm działania z wapniem. Można go porównać do budowania muru, gdzie wapń pełni funkcję cegieł, podstawowego budulca ścian komórkowych. Zaś krzem działa jak zaprawa wiążąca ten wapń, sprawiając, że rośliny są bardziej odporne na czynniki mechaniczne i lepiej wykorzystują wapń pobrany z gleby lub nawozów.

2. Działanie antystresowe podczas suszy

Wyżej wspomniany potas odpowiada za prawidłową gospodarkę wodną. Dotyczy to również krzemu. Udowodniono bowiem, że rośliny dokarmiane krzemem są mniej wrażliwe na suszę. Łatwej utrzymują równowagę płynów w organizmie, co obniża stres osmotyczny. Ponadto krzem zmniejsza transpirację roślin, co dodatkowo wzmacnia odporność roślin na okresowe niedobory wody czy wysoką temperaturę powietrza.

3. Zwiększenie odporności mechanicznej

Jak już wiemy, rośliny wysycone krzemionką charakteryzują się mocniejszą warstwą okrywającą. W efekcie są one bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne, powodowane chociażby przez wiatr czy deszcz. Natomiast owoce truskawek, malin i innych owoców miękkich są bardziej trwałe w transporcie i mają dłuższy shelf life. Ponadto w przypadku upraw rolnych zaobserwowano również zmniejszone wyleganie zbóż.

4. Zwiększa odporność roślin na choroby

Przy cienkiej ścianie komórkowej, przy niezbyt dobrym wysyceniu jej kwasem ortokrzemowym, łatwiej jest o infekcję grzybową. Natomiast, kiedy warstwa okrywająca jest wzmocniona wapniem i z krzemem, grzybom patogenicznym trudniej jest ją spenetrować i przedostanie się do wnętrza komórki.

Nie znaczy to, że krzem zwalcza grzyba, ale po prostu wzmacnia na tyle roślinę, że grzyb nie jest w stanie rośliny zaatakować – mówił Willem Jan de Kort podczas Berry Tech 2024.

5. Redukcja pobierania metali ciężkich i sodu

Ponadto jedną z korzyści ze stosowania krzemu jest to, że on ogranicza on pobieranie sodu przez rośliny. Ma to szczególne znaczenie w przypadku roślin wrażliwych na zasolenie. Dodatkowo krzem ogranicza pobieranie metali ciężkich przez rośliny, co przekłada się na zdrowotność plantacji.

Jak stosować nawóz krzemowy?

Krzem roślinom możemy dostarczać, stosując m.in. nawozy dolistne. Jednakże, aby zabieg był efektywny, należy pamiętać o kilku zasadach:

• Stosuj nawożenie krzemem, używając produktów zawierających kwas ortokrzemowy.
• Upewnij się, że odczyn cieczy roboczej wynosi pH 5–6, czyli na poziomie zbliżonym do naturalnego pH liści. To zapewni optymalne warunki dla przyswajalności tego pierwiastka przez rośliny.
• Pamiętaj, że krzem, podobnie jak wapń, po wbudowaniu w tkanki nie przemieszcza się w roślinie. Dlatego objawy niedoboru tego składnika widoczne będą w najmłodszych częściach rośliny. W związku z tym należy zadbać o regularne nawożenie krzemem.

Podsumowując, krzem to kluczowy pierwiastek dla roślin. Wspiera ich rozwój, zdrowotność i odporność na stresy środowiskowe. Regularne nawożenie krzemem poprawia zdrowotność roślin, wspomaga pobieranie innych składników odżywczych, wzmacnia ściany komórkowe i działa antystresowo. Wprowadzenie krzemu do strategii nawożenia to krok w stronę zdrowszych i bardziej odpornych upraw oraz poprawy jakości plonów.

Materiał powstał na podstawie wykładu Willema Jana de Korta (Haifa) „Nowe spojrzenie na kompleksową technologię krzemową”, wygłoszonego 28 lipca 2024 r. w ramach Warsztatów Techniki Jagodowej Berry Tech 2024.