Jak produkuje się owoce jagodowe w Maroku? Relacja z wyjazdu studyjnego
W listopadzie 2024 r. firma Calfert, wraz z polskimi plantatorami i prof. Zbigniewem Jaroszem (Doradca Jagodowy), uczestniczyła w wyjeździe studyjnym do Maroka. Celem wizyty było poznanie nowoczesnych metod uprawy owoców jagodowych w okolicach Agadiru, na południu kraju. W tym regionie dominuje produkcja borówki, maliny i jeżyny pod osłonami. A konkretnie są to tunele wykonane z siatek, które chronią rośliny przed przegrzaniem. Wysoka temperatura oraz słaba jakość i ograniczona dostępność wody to główne wyzwania, z jakimi mierzą się tutejsi plantatorzy. Mimo to możemy śmiało stwierdzić, że owoce jagodowe w Maroku produkowane są w technologii nie ustępującej tym europejskim.
Jak uprawia się owoce jagodowe w Maroku? Systemy i technologie
Część marokańskich plantacji współpracuje z Driscoll’s, największą firmą jagodową na świecie, która odbiera owoce i sprzedaje je na rynki globalne. Wymusza to na plantatorach prowadzenie upraw zgodnie z najwyższymi standardami jakości i z wykorzystaniem odmian klubowych od Driscoll’s.
W jednym z gospodarstw borówki uprawiane są w pojemnikach wypełnionych mieszanką kokosu i perlitu. W tym systemie z pełni owocujących krzewów borówki uzyskuje się wydajność na poziomie 5–6 kg owoców z jednej rośliny.
W przypadku malin rośliny są sadzone również bezpośrednio w glebie rodzimej, ale wzbogaconej substratem. Poznaliśmy też indywidualnego plantatora, który sadzi swoje maliny w specjalnie przygotowane półrękawy uprawowe wykonane z agrotkaniny. Co ciekawe, wykorzystuje on podłoże po uprawie pomidora, co niweluje ryzyko występowania odglebowych chorób maliny. Rzędy roślin są tu dość wąskie, albowiem wszystkie prace wykonuje się tu ręcznie.
Ochrona roślin jagodowych w Maroku przed szkodnikami
Jeżeli chodzi o występowanie szkodników, najwięcej problemów na marokańskich plantacjach stanowią wciornastki. Ich obecność jest monitorowana za pomocą żółtych i niebieskich taśm lepowych.
Dodatkowo na początku rzędów wysiewana jest smagliczka nadmorska (Lobularia maritima). Pełni ona rolę rośliny wskaźnikowej, albowiem jej białe kwiaty są wabikiem na wciornastki. Pojawienie się ich na tej roślinie jest sygnałem dla plantatora do podjęcia odpowiednich działań prewencyjnych.
Na czym one polegają? Mianowicie przed kwitnieniem stosuje się tu preparaty chemiczne do zwalczania wciornastków. Następnie, w celu ograniczenia presji wciornastków, na plantacji intrudowane są drapieżne roztocza Amblyseius swirskii oraz drapieżne pluskwiaki z rodzaju Orius (dziubałeczek). A. swirskii zwalcza głównie jaja i larwy przędziorków, zaś Orius spp. stosuje się na osobniki dorosłe.
Problemem w Maroku jest również muszka plamoskrzydła – Drosophila suzukii. Szczególnie dokuczliwa jest ona na północy kraju, ale i w okolicach Agadiru potrafi wyrządzić poważne szkody. Z tego powodu na plantacjach jagodowych monitoring prowadzi się poprzez rozkładanie i rozwieszanie czerwonych taśm lepowych oraz specjalnych pułapek. Tę funkcję pełnią butelki wypełnione drożdżami, cukrem i wodą, które fermentując, przywabiają muszki D. suzukii.
Ograniczanie chorób grzybowych na marokańskich plantacjach jagodowych
Presja chorób w Maroku jest mniejsza niż w Polsce i w dużej mierze związana z poziomem wilgotności powietrza. Dlatego w okresie kwitnienia, jeśli występuje ryzyko wystąpienia szarej pleśni, zmniejsza się nawadnianie i wietrzy obiekty. W tym czasie kładzie się też należy zadbać o intensywne obloty owadów zapylających. Albowiem mają one nie tylko wspierać proces zapłodnienia, lecz także zbierać nektar, który sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych.
Kto zbiera owoce jagodowe w Maroku?
W odróżnieniu od polskich realiów, w Maroku nie ma problemów z dostępem do siły roboczej. Chętnych do pracy nie brakuje, a wynagrodzenie nie jest wygórowane. Zwykle waha się ono w granicach 5-7,5 euro za dzień pracy. Dodatkowo przy zbiorach borówki pracownik może otrzymać bonusowo od 1 do 3 euro na dzień, jeśli w ciągu godziny uzbiera więcej niż 3 kg owoców.
Jakie odmiany owoców jagodowych w Maroku?
Marokański klimat i stosowane technologie uprawy roślin jagodowych sprawiają, że owoce te z powodzeniem trafiają na unijny rynek w dużych ilościach i w okresie ograniczonej dostępności z lokalnej produkcji. Plantacje współpracujące z Driscoll’s stawiają na licencjonowane odmiany klubowe, takie jak jeżyna Clara czy maliny Jasmin, Reyna. Jasmin wyróżnia się bardzo dobrą trwałością owoców, co ułatwia eksport, natomiast Reyna jest bardziej odporna na przędziorki, choć jej owoce są delikatniejsze.
Wysoką produktywnością może się poszczycić również malina odmiany Adelita. Jeden z plantatorów (nie związanych kontraktem z Driscoll’s) uprawia ją na podwójny zbiór, sadząc po trzy rośliny na metr bieżący z sadzonek doniczkowanych. Pierwszy zbiór przynosi mu średnio 12 ton/ha, natomiast drugi 18 ton/ha. Owoce te trafiają na rynek UE, m.in. do Francji.
Jeżeli chodzi o borówkę wysoką, tutejsi producenci postawili na odmiany południowe. Charakteryzują się kilkumiesięcznym owocowaniem na tegorocznych przyrostach. Wydajność tych odmian w sprzyjającym klimacie Maroka wynosi 40 ton/ha trzyletniej plantacji borówki.
Jak marokańscy plantatorze radzą sobie z ograniczonym dostępem do wody?
W regionie Agadiru jednym z głównych problemów uprawowych stanowi ograniczony dostęp do wody dobrej jakości. Wodę plantatorzy czerpią z głębokich studni (200–500 m), a na dodatek jest ona mocno zasolona. Mianowicie stężenie sodu, chloru i boranów wynosi ponad 1 mg/l. Jak sobie z tym radzą marokańscy plantatorzy? W celu uzdatnienia wody wykorzystują tzw. proces odwróconej osmozy, w którym zbija się to stężenie do bezpiecznego poziomu 0,5 mg/l. Wymaga to jednak zastosowania drogiej, zaawansowanej i energochłonnej technologii. Uzdatniona woda magazynowana jest w specjalnych zbiornikach, które dodatkowo zacieniane są czarną siatką lub agrotkaniną. W ten sposób plantatorzy zapobiegają rozwojowi glonów, które mogłyby zapychać linie kroplujące.
Owoce jagodowe w Maroku – wnioski z plantacji
Podsumowując, produkcja owoców jagodowych w Maroku, takich jak borówki, maliny i jeżyny, jest przykładem efektywnego zarządzania w trudnych warunkach klimatycznych. Systemy monitoringu szkodników, biologiczna ochrona, nowoczesne odmiany oraz precyzyjne zarządzanie wodą pozwalają osiągać wysoką jakość owoców przeznaczanych na najbardziej wymagające rynki. Tym samym Maroko udowadnia, że owoce jagodowe można produkować efektywnie nawet w gorącej i suchej strefie klimatycznej, a technologie wykorzystywane przez tamtejszych plantatorów nie odbiegają od tych stosowanych w Polsce.
Czytaj również:
Jagodowe w Maroku: zaskakujące fakty. Czy powinniśmy się bać?