Jak truskawki budują potencjał plonotwórczy na kolejny sezon? Od jakich warunków zależy budowa potencjału plonotwórczego truskawek (Część 1)
Odmiany truskawek dzielimy na dwie grupy: truskawki powtarzające owocowanie oraz odmiany tradycyjne, nazywane też czerwcowymi. Proces zawiązywania owoców tej pierwszej grupy znacznie różni się od procesu zachodzącego u roślin odmian powtarzających. W tym artykule skupimy się na grupie drugiej, czyli odmianach tradycyjnych głównie owocujących w czerwcu. Charakterystyczne dla tych odmian jest to, że wiosną odbywa się kwitnienie, w czerwcu zbiory owoców, latem produkcja rozłogów, a na przełomie lata i jesieni następuje okres wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon.
Już od wczesnej wiosny na plantacjach rozpoczynają się intensywne prace, takie jak nawożenie, ochrona roślin, biostymulacja. Wszystko po to, aby uzyskać obfity plon wysokiej jakości. Ale do kwitnienia i obfitego plonowania należy się odpowiednio przygotować, rośliny muszą bowiem zainicjować pąki kwiatowe, które mają zamiar wydać w kolejnym roku. Jeśli tego nie uczynią, proces przebiegnie nieprawidłowo i zbierzemy mniejszy plon. Już w momencie, gdy zbiory na plantacji się kończą i zamierzamy pozostawić rośliny na kolejny sezon, zaczyna się myślenie o kolejnym sezonie, o tworzeniu potencjału plonotwórczego na kolejny rok. Wszystkie zabiegi, które zostaną wykonane późnym latem i jesienią – nawożenie azotowe, uzupełnienie składników pokarmowych, biostymulacja, nawadnianie itp. – będą miały realny wpływ na przebieg budowy potencjału plonotwórczego na przyszły rok.
Stres biotyczny i abiotyczny uszkadzający pąki kwiatowe truskawki
Nie uprawiamy roślin w warunkach idealnych. Mierzymy się z różnymi przeciwnościami, w wyniku których rośliny narażone są na uszkodzenia i stres, a to obniża ich potencjał plonotwórczy. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje stresu:
- stres abiotyczny – uszkodzenia roślin spowodowane przez warunki atmosferyczne, takie jak susza, nadmierne opady czy wysoka lub niska temperatura,
- stres biotyczny – zaliczamy do niego atak patogenów, szkodników czy obecność chwastów na plantacji.
[optin-cat id=79013]
W sezonie 2023, gdy doszło do uszkodzenia istniejących już pąków kwiatowych w truskawce, dwa preparaty wspaniale sprawdziły się w „wypychaniu” nowych pąków kwiatowych z koron. Pąki mogły być uszkodzone przez przymrozek lub żerowanie kwieciaka malinowca, a także wiele innych czynników. W takiej sytuacji rekomendujemy plantatorom zastosowanie Bio Basstyl Grand i BioSmart, preparatów, których skuteczność potwierdzona jest licznymi badaniami. Ich aplikacja może „zmusić” roślinę do ich wypchnięcia pąków (jeśli w koronach zostały jeszcze pąki zapasowe), a tym samym do zakwitania i wydania plonu. Dzięki tej technologii można przedłużyć okres kwitnienia i zminimalizować straty wywołane przymrozkami czy żerowaniem szkodników.
BioBasstyl Grand stosujemy dolistnie w dawce 0,2 l/ha lub poprzez fertygację w dawce 0,3-0,4 l/ha. Preparat ten zawiera mikroelementy oraz – co najważniejsze – związki organiczne, fitohormony nowej generacji, pochodzenia naturalnego – brasinosteroidy, które w roślinie odpowiadają za różne procesy fizjologiczne, w tym procesy zachodzące w okresie kwitnienia.
Z kolei BioSmart zawiera azot, potas i węgiel organiczny. Jednak to, co wyróżnia ten produkt, to obecność w jego składzie metabolitów drożdży, wpływających na fizjologię roślin i poprawiających metabolizm.
Te dwa sprawdzone i lubiane – szczególnie przez plantatorów truskawek uprawianych w tunelach – preparaty, sprawdziły się w trudnym sezonie wegetacyjnym 2023. Wspomagały kwitnienie i zawiązywanie owoców, ale również indukcję kwitnienia. Warunkiem skuteczności tych preparatów jest, aby truskawki miały zawiązane w poprzednim sezonie pąki kwiatowe, które przed kwitnieniem, mają możliwość „wypchnąć” z korony. Dlatego okres wiązania pąków kwiatowych jest kluczowym momentem w budowie wysokiego plonowania truskawek.
Co wypływa na proces wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon?
W przypadku odmian tradycyjnych najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na „wypchnięcie” pąków jest długość dnia, podczas gdy w przypadku odmian powtarzających kwitnienie głównym czynnikiem jest temperatura.
Jak fotoperiod warunkuje wiązanie pąków kwiatowych truskawki?
Proces wiązania pąków kwiatowych przebiega następująco:
Gdy dzień się skraca (>12 godzin na dobę), rośliny syntetyzują gibereliny GA19 i GA20. W okresie mniej więcej od 15 sierpnia do 15 września gibereliny te przemieszczają się do miejsca inicjacji pąków kwiatowych, aktywując gen odpowiadający za różnicowanie. Proces różnicowania trwa od 15 września do spoczynku zimowego, kiedy niska temperatura uruchamia proces rozpadu GA19 i GA20.
Długość dnia, mówiąc inaczej — liczba godzin ze światłem słonecznym, odgrywa w tym procesie kluczową rolę. Truskawki tzw. dnia krótkiego, czyli owocujące tradycyjnie, wiążą pąki kwiatowe, gdy dzień się skraca. Gdy zaś dzień się wydłuża, następuje indukcja pąków kwiatowych i kwitnienie. Długość dnia zatem wpływa na to, w jaki sposób roślina ma rosnąć i się rozwijać. Badania niemieckie (wykonane blisko 40 lat temu, lecz wciąż aktualne) pokazują, że liczba kwiatostanów podczas dnia krótkiego jest znacznie większa (7,5 szt./roślinę), niż podczas dnia długiego (0,8 szt./roślinę), co potwierdza różnorodność we wzroście różnych części rośliny. Przy skracającym się dniu następuje proces wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon. Umownie rozpoczyna się on około połowy sierpnia.
Temperatura a zawiązywanie pąków kwiatowych truskawki
Drugim ważnym czynnikiem jest temperatura. Wskaźnik ten dotyczy zarówno upraw w otwartym polu, jak i tych prowadzonych w tunelach. Wzrost generatywny następuje, gdy temperatura otoczenia wynosi około 7°C (nazywana temperaturą zera fizjologicznego). Optymalna temperatura do wzrostu generatywnego to 15-18°C, zaś maksymalna to 25°C. Gdy temperatura rośnie, następuje wzrost wegetatywny. Wegetatywne części roślin najlepiej rozwijają przy 25°C, zaś zahamowanie tego rozwoju następuje, gdy temperatura jest bliska 30°C.
Po raz kolejny powołajmy się na badania prowadzone przez Durner w 1984 roku. Wykazał on, że gdy temperatura w dzień wynosiła 18°C, zaś w nocy 14°C, liczba zawiązanych kwiatostanów na roślinę wyniosła 2,1 szt, rozłogów było 0. Gdy natomiast temperatura wynosiła w dzień 30°C, zaś w nocy 26°C, zawiązanych kwiatostanów było 0, a rozłogów 2,4 szt./roślinę.
Te doświadczenia pokazują, jak temperatura ma duży wpływ zarówno na wiązanie pąków kwiatowych, jak i ich liczbę. Mianowicie im temperatura bardziej optymalna, tym wiązanie pąków kwiatowych intensywniejsze. Plantatorzy uprawiający truskawki w otwartym polu nie za wiele mogą zrobić w kwestii regulowania tego parametru. Jednak w przypadku truskawek uprawianych w tunelach foliowych, można już w znacznym stopniu regulować temperaturę wewnątrz obiektu i wpływać na kierunek wzrostu generatywnego czy wegetatywnego. O tym należy pamiętać w sierpniu i wrześniu, podejmując decyzję o wietrzeniu lub dogrzaniu obiektów tunelowych.
Jak rośliny odbierają sygnały płynące do nich ze środowiska?
Robią to za pomocą związków organicznych, które są wrażliwe na czynniki środowiskowe. Przykładem takich związków są fotoreceptory, które pomagają identyfikować roślinie natężenie światła, które przekłada się na zachowanie roślin i ich odpowiedni wzrost.
Oto kilka wybranych roślinnych fotoreceptorów:
- fitochrom – reguluje wzrost masy liściowej,
- kryptochrom – reguluje wzrost łodygi,
- zeitlupe – zegar biologiczny, indukcja kwitnienia.
Podsumowując, plony jakie będziemy zbierać w kolejnym sezonie, zależą od tego, ile i jakie pąki kwiatowe truskawki zawiążą późnym latem i jesienią. Jeśli pozostawimy rośliny bez opieki, wsparcia, nawożenia, nawadniania czy ochrony, to proces ten przebiegnie słabo. Opisaliśmy, że najważniejszym czynnikiem dla wiązania pąków kwiatowych na kolejny sezon dla odmian tradycyjnych jest długość dnia. Sygnałem, jaki roślina odbiera, jest to, że dzień się skraca i to uruchamia proces inicjacji pąków kwiatowych. Ważna jest też temperatura, która warunkuje wzrost generatywny (w dzień 18°C, w nocy 14°C) lub wegetatywny, czyli rozwój rozłogów (w dzień 30°C, w nocy 26°C).
W drugiej części materiału omówimy, jakie fitohormony są istotne, gdy rośliny zawiązują pąki kwiatowe. Wyjaśnimy jak odpowiednio i racjonalnie stymulować rośliny w okresie wiązania pąków kwiatowych oraz jakie preparaty i biostymulatory mogą być w tym pomocne. Opowiemy też o możliwości regulacji folii, gdy truskawki są sadzone w tunelu foliowym oraz o jakości doniczkowanego materiału szkółkarskiego. Jak pokazuje praktyka, te czynniki również mają wpływ na ilość i jakość wiązania pąków kwiatowych.
Materiał powstał na podstawie wykładu Alberta Zwierzyńskiego wygłoszonego 30 lipca 2023 r. w ramach Warsztatów Techniki Jagodowej Berry Tech 2023.
Chcesz wiedzieć, jak prawidłowo nawozić i fertygować truskawki, aby obficie zawiązywały pąki kwiatowe? Kliknij w link poniżej i sprawdź program nawożenia truskawek po zbiorach oraz posłuchaj rekomendacji Jarosława Barszczewskiego i Alberta Zwierzyńskiego.
Jak budować plon truskawek na przyszły rok poprzez odpowiednie nawożenie za pomocą fertygacji?
