9. Jak prawidłowo i skutecznie uzupełniać wapń w glebie?

Kliknij i posłuchaj dziewiątego odcinka podcastu, Calfert o Uprawie w Twojej ulubionej aplikacji podcastowej;

[optin-cat id=79013]

Jak prawidłowo i skutecznie uzupełnić wapń w glebie? To tytułowe pytanie powinno już każdego plantatora zachęcić do wysłuchania odcinka podcastu Calfert o Uprawie, w którym Albert Zwierzyński i Jarosław Barszczewski rzeczowo i kompetentnie odpowiadają na coraz częściej pojawiające się pytania o to, jak wapnować, aby skutecznie dostarczyć odpowiednią ilość wapnia. Można by zadać nieco inne pytania: skąd w ogóle konieczność omawiana takiego zagadnienia? Czy nie wystarczy kupić nawóz wapniowy, wysiać go na pole czy na plantację i po sprawie? Jak się okazuje, nie jest to takie proste i oczywiste, dlatego tematykę wapnowania gleby podzieliliśmy na części, poświęcając każdej z nich jeden odcinek podcastu Calfert o Uprawie.
Wszystkich odcinków o wapnowaniu i nie tylko, wysłuchasz w swojej ulubionej aplikacji podcastowej lub na naszej stronie http://www.calfert.pl Wejdź już teraz na naszą stronę internetową, lub odsłuchaj tego odcinka podcastu, aby zapoznać się z historią która leży u podstawy skutecznego wapnowania gleby.
Jeśli masz pytania, chciałbyś przedyskutować swoje wątpliwości lub zasugerować temat kolejnego odcinka, to kliknij w link ZADAJ PYTANIE i wypełnij formularz https://calfert.pl/zadaj-pytanie/

Bardzo prosimy, podziel się tym podcastem Calfert o Uprawie, ze swoimi znajomymi plantatorami, sadownikami lub warzywnikami. Za każdą recenzję, komentarz i polecenie bardzo serdecznie Dziękujemy.

Na początku tego odcinka Albert Zwierzyński dzieli się swoją osobistą historią dotyczącą wapnowania gleby przed założeniem plantacji truskawek.

Kilka lat temu, na początku mojej przygody z uprawą truskawek, zrobiłem analizę gleby metodą ogrodniczą. Uzyskałem wyniki, w których pH było na poziomie 4,72, natomiast wapnia dostępnego dla roślin w glebie było tylko 427 mg/l. To zdecydowanie zbyt niskie parametry jak dla prawidłowego prowadzenia uprawy truskawki na tym konkretnym stanowisku. Po kilku aplikacjach nawozów wapniowych zawierających CaCO3 z pokładów kredowych i po upływie pewnego czasu ponowiłem na tej samej działce analizy gleby metodą ogrodniczą. W kolejnych wynikach odczyn gleby w wodzie kształtował się na poziomie około 6, czyli wzrósł o ponad 1 punkt. Wapnia zaś jak było w granicach 450 mg/l, tak pozostało. Skontaktowałem się z dr. Zbigniewem Jaroszem, aby przedyskutować tę kwestię. Usłyszałem to, co już drogi słuchacz wie po wysłuchaniu poprzednich trzech odcinków podcastu Calfert o Uprawie. Właśnie teraz wraz z Jarkiem Barszczewskim przechodzimy to tematu prawidłowego i skutecznego dostarczania aktywnego dla roślin wapnia.

Przywołując mój przykład, nie da się zacząć procesu dostarczania wapnia od tego momentu, potrzeba, aby uprzednio wcześniej wyregulować pH, uzupełnić wapń w kompleksie sorpcyjnym, a później zadbać o jego odpowiednią dostępną ilość, z której rośliny mogą korzystać. Opisany wyżej przypadek nie jest odosobnionym, ponieważ w swojej zawodowej pracy coraz częściej spotykam się z pytaniem od plantatorów „panie Albercie, analizy zrobione, nawozy wysiane, a wapnia jak mało było, tak i jest go mało. Co robić?”. Na to pytanie odpowiadamy w podcaście (odcinek 9) oraz w poniższym artykule.

Poniżej znajdziesz linki do pozostałych trzech odcinków podcastu Calfert o Uprawie, w których poruszamy i omawiamy zagadnienia związane ze skutecznym wapnowaniem gleby. Jeśli ich nie wysłuchałeś, zachęcamy, abyś to zrobił, zanim włączysz najnowszy odcinek, aby zapoznać się z ważnymi aspektami, bez których skuteczne wapnowanie gleby jest trudne, czasochłonne oraz kosztowne.

6. Odczyn gleby w uprawie truskawek i malin, dlaczego jest taki ważny?

6. Odczyn gleby w uprawie truskawek i malin, dlaczego jest taki ważny?

7. Jaki jest wpływ nawożenia mineralnego na odczyn gleby?

7. Jaki jest wpływ nawożenia mineralnego na odczyn gleby?

8. Dlaczego wapń jest tak ważny dla gleby i roślin?

8. Dlaczego wapń jest tak ważny dla gleby i roślin?

Kiedy najlepiej aplikować nawozy wapniowe na naszej plantacji lub polu?

Podstawą jest aplikowanie nawozów wapniowych przed założeniem plantacji, przed formowaniem zagonów i przed sadzeniem roślin, aby odpowiednia ilość wapnia dostępnego dla roślin znajdowała się glebie, nim przystąpimy do zakładania nowej plantacji. Jest to ważne, ponieważ wszelkie późniejsze aplikacje wapnia, w tym poprzez fertygację i nawożenie dolistne, to jest korekta dostarczania wapnia potrzebnego w danym momencie okresu wegetacyjnego. Skuteczne uzupełnienie wapnia dostępnego dla roślin powinno być przeprowadzone w czasie szeregu prac i działań agrotechnicznych, którego celem jest przygotowanie stanowiska do zakładania plantacji i prowadzenia uprawy truskawek. Dawki nawozów wapniowych należy obliczyć na podstawie aktualnej analizy gleby wykonanej metodą ogrodniczą. Po aplikacji nawozów wapniowych, ich przeoraniu i wymieszaniu z glebą, najlepiej na głębokość 20 cm, warto byłoby również powtórzyć analizę gleby, aby ocenić efekt przeprowadzonego zabiegu wapnowania gleby. Wtedy dopiero ewentualnie uzupełnić wapń do optymalnych wartości. Może to być proces długotrwały — należy uzbroić się w cierpliwość, gdyż na zadowalające efekty trzeba czasem czekać nawet do jednego roku. Zalecamy, aby od momentu wapnowania, do momentu posadzenia roślin upłynął okres około 4-8 tygodni — przy założeniu, iż dawki nawozu wapniowego nie będą wysokie, a zastosowany zostanie nawóz zawierający węglan wapnia. Wapnowanie można przeprowadzić jesienią. Pamiętajmy, że nawozy oparte na tlenku wapnia muszą być wysiane odpowiednio wcześniej, aby procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w glebie wskutek dostarczenia dużej ilości wapna tlenkowego nie powodowały negatywnego wpływu na młode rośliny. Na ogół truskawki „nie lubią” stanowisk świeżo wapnowanych, na których w krótkim czasie następuje duża zmiana odczynu. Duże i w krótkim czasie uruchomienie do roztworu glebowego jonów wapnia też może mieć negatywne skutki, jak wspomina Jarek, kota też można zagłaskać.

W 5. minucie nagrania Jarek wspomina o ryzyku związanym z dostarczaniem wapnia przed sadzeniem roślin i skutkami, jakie można ewentualnie zaobserwować na stanowiskach świeżo po wapnowaniu. Jest to trudny wybór obarczony ryzykiem, a rozwiązaniem jest wykonanie analiz i wapnowanie odpowiednio wcześnie przed założeniem plantacji.

Jeśli prawidłowo podejdziemy do kwestii związanej z przygotowaniem stanowiska, to przed jej założeniem warto zaplanować uprawę roślin przedplonowych, w tym roślin, które wykazują działanie fitosanitarne. Likwidując uprawę przedplonów, wykonując orkę, zespół uprawek, mamy wspaniałe możliwości wykonania wapnowania gleby i uzupełnienia wapnia na głębokość 20 cm, aby wapń był dostępnym dla roślin pierwiastkiem w profilu glebowym w optymalnej ilości. To właśnie dlatego wspominamy i zachęcamy plantatorów, aby przygotowywać stanowisko około jednego roku wcześniej, przed posadzeniem truskawek.

W 9. minucie Jarek i Albert podkreślają, iż bardzo ważnym aspektem jest regulowanie odczynu gleby i uzupełnienie wapnia przed formowaniem podwyższonych zagonów oraz ściółkowaniem ich czarną folią lub czarną agrowłókniną. Jeśli chcemy uzupełnić wapń na istniejących i okrytych zagonach, jest to bardzo czasochłonne, kosztochłonne i trudne zadanie.

Czy nawozy wapniowe są bezpieczne dla roślin?

Ogólnie rzecz biorąc, odpowiedź brzmi: tak, ale tylko w przypadku, jeśli nie stosujemy dużych dawek, zachowujemy odpowiednie odstępy czasu i postępujemy zgodnie z zapisem na etykiecie produktu. Wtedy możemy przyjąć, że stosowanie nawozów wapniowych jest dla roślin bezpieczne. Jeśli pojawiają się jakieś pytania lub wątpliwości co do produktu nawozowego, zawsze należy skontaktować się z dystrybutorem lub producentem, aby znaleźć na nie odpowiedź, a wszystkie wątpliwości były wyjaśnione. Jeśli mamy pytania odnośnie do terminu, dawki, sposobu aplikacji, Albert i Jarek, poprzez formularz kontaktowy ZADAJ PYTANIE służą pomocą i udzielają stosowanych odpowiedzi.

Jakie dawki nawozów wapniowych stosować?

Zasadnicza kwestia, jeśli rozmawiamy o dawce, dotyczy faktu, czy jest to istniejąca plantacja truskawek lub malin, czy rozmawiamy o wapnowaniu w czasie przygotowania stanowiska.
Jeśli mamy istniejącą plantację, to możemy skorzystać z tabel przygotowanych przez zespół pod przewodnictwem Pana profesora Sadowskiego z SGGW W Warszawie, który opracował zalecenia wapnowania gleby oraz określił dawki nawozów wapniowych na istniejących plantacjach, gdzie uprawiane są truskawki lub maliny. W tym miejscu również zachęcamy, aby korzystając z formularza ZADAJ PYTANIE, skontaktować się z nami, wysyłając aktualne wyniki analizy gleby, na podstawie których opracujemy rekomendacje i zalecenia nawozowe.

Tabela. Maksymalne dawki nawozów wapniowych stosowane jednorazowo na plantacji roślin jagodowych. Sadowski i in. 1990

Odczyn gleby	Kategoria agronomiczna gleby
	Lekka	Średnia	Ciężka
	Dawka CaO w tonach na ha
<4,5	1,5	2,0	2,5
4,5-5,5	0,75	1,5	2,0
5,6-6,0	0,5	0,75	1,5

Proszę zwrócić uwagę, że dawki są zróżnicowane pod względem odczynu gleby oraz kategorii agronomicznej i raczej powiemy o tych dawkach nawozów wapniowych, że są niższe od tych rekomendowanych przed sadzeniem roślin. Można zatem zapytać, czy są wystarczające, aby uregulować odczyn i uzupełnić wapń? Na to pytanie da się odpowiedzieć wyłącznie wtedy, gdy mamy analizy gleby wykonane metodą ogrodniczą. Jeśli analiz gleby nie mamy i ich mieć nie chcemy, to pewną sugestią jest tu podpowiedź dotycząca dawek nawozów wapniowych, przedstawiona w tabeli zgodnie z propozycją zespołu Profesora Sadowskiego. Na istniejących plantacjach najlepiej aplikować nawozy wapniowe w okresie jesiennym pod koniec sezonu wegetacyjnego. Jeśli jest to konieczne, to również nawozy wapniowe możemy zastosować wczesną wiosną. Zachęcamy, aby na istniejących plantacjach wapnowanie raczej wykonywać w okresie jesiennym. Trzecim okresem jest już wspomniany moment po zbiorach owoców, wysiewamy 600 kg HortiWap Kreda, aby uzupełnić tę ilość wapnia, którą wraz z plonem wynieśliśmy.

Wapnowanie gleby przed założeniem plantacji i sadzeniem roślin.

Nieco inaczej należy podejść do wapnowania na stanowisku przygotowywanym przed założeniem przyszłej plantacji truskawek. Aby omówić ten przypadek, posłużymy się tablicami przygotowanymi przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach w 2015 roku, ponieważ znając odczyn gleby wyrażony w 1 mol KCl, możemy ocenić, czy wapnowanie gleby jest konieczne, potrzebne, wskazane, ograniczone czy wręcz zbędne. Przedstawia to poniższa tabela.

Tabela. Ocena potrzeb wapnowania gleby mineralnej w zależności od kategorii agronomicznej gleby oraz jej odczynu. [IUNG, 2015]

Ocena potrzeb wapnowania	pH w 1 mol KCL
	Klasa agronomiczna gleby
	Bardzo lekka	Lekka	Średnia	Ciężka
Konieczne	<4,0	<4,5	<5,0	<5,5
Potrzebne	4,0-4,5	4,5-5,0	5,0-5,5	5,5-6,0
Wskazane	4,6-5,0	5,1-5,5	5,6-6,0	6,1-6,5
Ograniczone	5,1-5,5	5,6-6,0	6,1-6,5	6,6-7,0
Zbędne	>5,5	>6,0	>6,5	>7,0

Oceniając potrzebę wapnowania gleby, z kolejnej tabeli zamieszczonej poniżej, możemy odczytać dawkę nawozu wapniowego wyrażonej w ilości CaO w tonach na ha.

Tabela. Zalecane dawki nawozów wapniowych w zależności od kategorii agronomicznej gleby oraz potrzeb wapnowania. [IUNG 2015]

Potrzeby wapnowania	Dawka CaO w tonach na ha*
	Kategoria agronomiczna gleby
	Bardzo lekka	Lekka	Średnia	Ciężka
Konieczne	3,0	3,5	4,5	6,0
Potrzebne	2,0	2,5	3,0	3,0
Wskazane	1,0	1,5	1,7	2,0
Ograniczone	–	–	1,0	1,0

*Podane dawki należy stosować tylko przed założeniem plantacji roślin jagodowych, najlepiej pod przedplon.

Dawki nawozów wapniowych obliczamy względem zawartości w wybranym nawozie CaO, dlatego informacja o zawartości wapnia wyrażona w CaO powinna znajdować się na opakowaniu produktu. Powyższe dawki można aplikować przed założeniem plantacji, w czasie wspomnianego przygotowania stanowiska pod przyszłą uprawę. Proszę zwrócić uwagę, iż według tabeli maksymalna dawka CaO na hektar powierzchni wynosi 6 ton. Jeśli w nawozie mamy 50% CaO, to wysiejemy takiego nawozu 12 ton. Jest to bardzo wysoka dawka i może być aplikowana kilkukrotnie na plantacji, w czasie wykonywania orki i zespołu uprawek pomiędzy likwidacją jednego a przed wysianiem kolejnego przedplonu. Gorąco zachęcam do aplikacji nawozów wapniowych w dawkach dzielonych, aby systematycznie uzupełniać wapń w glebie i regulować odczyn gleby na głębokości do 20 cm. Dawki sugerowane w literaturze znacznie różnią się w zależności od strategii i uwzględniają przede wszystkim sam odczyn gleby oraz jej kategorię agronomiczną. Nie uwzględniają zawartości dostępnego dla roślin wapnia. Dlatego stosując się do informacji zawartych w cytowanych tabelach, nie mamy pewności, czy uzupełnimy wapń w glebie do optymalnej ilości. Taką pewność zyskamy wyłącznie wtedy, gdy wykonamy analizę gleby metodą ogrodniczą i skorzystamy z podpowiedzi doradcy https://calfert.pl/zadaj-pytanie/.

Jaki nawóz wapniowy wybrać?

Na polskim rynku mamy wielu producentów, a nawozów wapniowych jeszcze więcej, jest zatem w czym wybierać. Gorąco zachęcamy, aby przed wyborem nawozu zapoznać się z jego etykietą, ulotką lub informacją zamieszczoną na stronie internetowej, ponieważ w czasie wyboru nawozu wapniowego należy zwrócić uwagę na to, czy produkt zawiera tlenek wapnia, węglan wapnia, czy uwodniony siarczan wapnia. We wszystkich tych przypadkach spotkamy oznaczenie na etykiecie o zawartości CaO, a w przypadku węglanu wapnia powinna być podana zawartość CaCO3. W nawozach wapniowych, oprócz wapnia, możne znajdować się również magnez, którego uzupełnienie czasem jest potrzebne. Sugerować to może, że nawóz taki pochodzi z przerobu skał dolomitowych, dość twardych, z których wapń zostanie uwolniony po kilku latach, ponieważ dolomit rozpuszcza się w wodzie dość słabo. Jeśli zakładamy rok na przygotowanie stanowiska, to sięgać powinniśmy po wapna z najmłodszych kredowych złóż, nie starszych niż okres jurajski. W ofercie firmy Calfert, od kilku lat znajdują się nawozy wapniowe z serii HORTIWAP;

HORTIWAP KREDA – nawóz zawierający węglan wapnia.

HORTIWAP MIX – nawóz zawierający dwie formy węglanową i tlenkową w jednej granuli.

HORTIWAP SIARCZAN WAPNIA – nawóz zawierający uwodniony siarczan wapnia w postaci granulowanej.

Poniżej znajduje się krótka charakterystyka każdego z wymienionych nawozów wapniowych.

HORTIWAP KREDA to granulowany nawóz wapniowy służący do podnoszenia odczynu gleb uprawnych. Można go stosować w uprawach jagodowych, sadowniczych, warzywnych, rolniczych oraz na użytki zielone. HORTIWAP KREDA jest bardzo wysoko reaktywnym nawozem służącym do regulowania pH gleby oraz dostarczenia dla roślin niezbędnego wapnia. Dostarczenie wapnia poprawia przyswajalność tego pierwiastka przez rośliny oraz poprawia strukturę gleby. Ponadto dzięki zastosowaniu HORTIWAP KREDA dostępne dla roślin stają się mikro i makroelementy, co wpływa na poprawę ich pobierania przez rośliny.

HORTIWAP MIX to nawóz wapniowy granulowany służący do podnoszenia odczynu gleb uprawnych, który zawiera w swoim składzie dwie formy wapna: formę tlenkową oraz węglanową. Dzięki tej podwójnej formie wapna, odczyn gleby i zawartość wapnia regulowane są szybciej. Nawóz można stosować w uprawach jagodowych, sadowniczych, warzywnych, rolniczych oraz na użytki zielone. Dostarczenie wapnia poprawia przyswajalność tego pierwiastka przez rośliny oraz strukturę gleby. Ponadto inne niezbędne pierwiastki stają się bardziej dostępne, co wpływa na poprawę ich pobierania przez rośliny.

HORTIWAP SIARCZAN WAPNIA to nawóz granulowany służący do dostarczania roślinom wapnia i siarki. Składniki te są w pełni przyswajalne przez rośliny. Można go stosować w uprawach sadowniczych, warzywniczych, rolniczych oraz na użytki zielone. Nawóz ten można aplikować każdym typem siewnika nawozowego na powierzchnię gleby, zarówno przed siewem lub sadzeniem, jaki i po. Nawóz można aplikować na różne rodzaje gleb celem podniesienia dostępnych dla roślin zawartości siarki i wapnia. Aplikacja nawozu poprawia strukturę gruzełkowatą gleby oraz zmniejsza ryzyko toksyczności szkodliwych jonów np. glinu.

Jeśli masz pytania dotyczące systemów uprawy truskawek, to proszę zadaj nam swoje pytania. Skorzystaj już teraz z zakładki ZADAJ PYTANIE.

Do usłyszenia w kolejnym odcinku podcastu Calfert o Uprawie!

Zapraszają: Jarosław Barszczewski oraz Albert Zwierzyński.

Music and Sound effects obtained from https://www.zapsplat.com